Ülkemizde ve dünyada kafein bağımlılığı sorununa yol açan en yaygın içecek kahvedir. Kafeine bağımlı olup olmadığınızı bu yazımızda teşhis edebilecek ve gerekli önlemleri alabileceksiniz.
Kafein tükettiğimiz çok sayıda üründe kullanılmaktadır. Kahve, çay, alkolsüz içecekler, çikolata ve bazı ilaç türlerinde bulunabilir. Dünya nüfusunun yüzde 80’inden fazlası günlük olarak kafein tüketir.
Kafein bağımlısı birey, günü kafeinsiz geçiremeyecekmiş gibi hisseder. Özellikle kahve içmeden konsantre olamaz.
Bu İçerikte Neler Var?
Kafein Bağımlılığı Nedir?
Kafein, merkezi bir sinir sistemi uyarıcısıdır. Düzenli kafein kullanımı hafif bağımlılığa neden olur. Ancak kafein bağımlılığı, bağımlı kişinin sağlığını, ekonomik ve sosyal durumunu diğer hızlı bir şekilde tehdit etmez.
Bağımlılık durumundan sonra aniden kafein tüketmeyi bıraktığınızda, bir gün veya daha uzun süren yoksunluk belirtileri ortaya çıkabilir. Bu durum özellikle günde 2 veya daha fazla fincan kahve tüketen kişilerde geçerlidir.
Kafein eksikliği günlük yaşamınızda bir süre rahatsızlık yaratabilir ancak geçici bir durumdur. Bu nedenle çoğu uzman kafein bağımlılığını ciddi bir bağımlılık olarak görmemektedir. Günlük kahve tüketiminiz 5 fincanı geçiyorsa bu durum önlenmesi ve atlatılması zor bir hale gelebilir.
Hamile kadınlar, kafein alımlarını günde 200 mg veya daha azı ile sınırlandırmalı veya tamamen kaçınmalıdırlar. Çok miktarda kafein tüketmek, düşük yapma riskinizi artırabilir yada zor doğum yapmanıza neden olabilir.
Kafein Bağımlılığının Belirtileri
Kafein bağımlılığı durumuna neden olan belirtiler genel olarak aşağıdaki gibidir.
- Kafeinsiz tüketmeden konsantre olmanın zorluğu yaşanır.
- Baş dönmesi veya göz kararması
- Yorgunluk
- Sık sık baş ağrısı
- Premenstrüel sendromu
- Belirgin ruh hali değişimleri
- Gün boyunca uyanık kalma zorluğu
- Uyku problemleri
Kafein Bağımlılığı ve Nedenleri
Kafein vücuttaki stres hormonlarının seviyesini yükseltir. Sonuç olarak, tükettikten sonra 30-45 dakika boyunca bir uyarı hissi oluşturur. Bu madde ayrıca, kokain, amfetaminler veya eroin gibi yasadışı uyuşturuculara benzer şekilde beyindeki dopamin seviyelerini de artırır.
Kafein uyarıcı olduğu için, kafein bağımlılığı olanlar geceleri uyumakta zorlanabilirler. Bağımlı kişi sabah kalktığında kendini yorgun hisseder ve günü atlatacak kadar uyanık hissetmek için bir fincan kahveye veya başka bir kafeine ihtiyaç duyar. Zamanla bu davranış kalıbı kısır döngüye dönüşür. Günde beş fincan veya daha fazla kahve içerseniz, kafeine tolerans geliştirmeye başlayabilirsiniz.
Kafein Kullanımının Etkileri
Kafein tüketen kişinin vücudunda oluşacak değişiklikler aşağıdaki gibidir.
- Yüksek enerji
- Yüksek tansiyon
- İlgi ve odaklanmada artış
- Kan şekeri seviyesinin artması
Fazla Kafein Kullanımının Zararları
Kafein tüketimini arttıran kişilerde genel olarak aşağıdaki belirtiler gözlemlenmektedir.
- Odaklanmada zorluklar yaşaması
- Baş dönmesi
- Baş ağrısı
- Hipertansiyon
- Solunum sıklığının artması
- Uykusuzluk
- Titreme
Kafein Hangi Gıdalarda Bulunur?
Kafein günlük hayatta tükettiğimiz bir çok gıdada bulunabilir. Aşağıdaki liste size örnek olacaktır. Bu sayede kafein bağımlılığı durumunuzu yakından inceleyebilirsiniz.
| Kafeinli Gıda | Kafein Oranı |
|---|---|
| Çikolata ve aromalar | 30 / 60 mg |
| Hazır kahve | 90 / 175 mg |
| Filtre kahve | 100 / 150 mg |
| Espresso veya latte | 90 / 200 mg |
| Asitli içecekler | 35 mg (Ortalama) |
| Kafeinsiz kahveler | 3 / 5 mg |
| Siyah ve yeşil çay | 30 / 100 mg |
| Enerji içecekleri | 80 / 100 mg |
| Bitter çikolata | 40 / 50 mg |
| Guarana | 100 mg (Ortalama) |
Hamile kadınlarda kafein tüketimi, fetüse zarar verebileceği için sınırlamaları tavsiye edilir. Mümkünse hiç kullanmamak en iyisidir ancak ihtiyaç duyuyorsanız doktorunuza danışmanızda fayda var.
Kafein Bağımlılığı Tedavisi
Kafeini azaltma fikri aklımıza ilk geldiği zaman herkes “kafein bağımlılığı nasıl giderilir” sorusunu kendisine sormuştur. Kafein tüketimini aniden bırakmak son tüketilen kafeinden 18 saat sonra boşuğa düşme gibi bir his uyandıracağını unutmayın.
Bu belirtiler 24-48 saat içinde zirve yapar ve yedi gün içinde hissiyatı kademeli olarak azalır. Bu nedenle kafeini bağımlılığından kurtulmak aslında çokta zor değildir. Kafein tüketmeyi bırakmaya çalıştığınızda aşağıdaki belirtilerle karşılaşabilirsiniz:
- Depresyon, kaygı ve stres
- Çözün: Online Depresyon Testi
- Konsantrasyon zorluğu
- Panik atak
- Baş ağrısı
- Yorgunluk
Kafein bağımlılığıyla baş etmenin daha iyi bir yolu, tükettiğiniz kafein miktarını gözlemlemek ve tüketiminizi kademeli olarak azaltmaktır. Yada alternatif olarak sosyal medya gruplarında oluşturulmuş olan kafein bağımlılığı topluluklarına takılabilirsiniz.